De wetenschapper als publiek figuur

Hoe komt wetenschappelijke roem tot stand? Wie verkrijgt roem, en waarom? En wat betekent het – voor wetenschappers zelf, en voor de samenleving – als wetenschappers publieke bekendheid vergaren? Heeft dat invloed op hun werk en het vertrouwen dat anderen in ze hebben? Tijdens dit programma gaan we in gesprek over de wetenschapper als publiek figuur die bewondering en weerstand oproept, met aandacht voor het verleden en het heden. Met: Anna-Luna Post, Robbert Dijkgraaf, Jeroen van Dongen, Margriet van der Heijden en Gemma Venhuizen.

Aanleiding voor de avond is het verschijnen van Galileo’s Fame, waarin wetenschapshistoricus Anna-Luna Post laat zien hoe de roem van een van de bekendste en meest controversiële wetenschappers ooit tijdens zijn leven gevormd werd door een bonte stoet mensen: wiskundigen en filosofen, maar ook kardinalen, hovelingen, dichters en kunstenaars, die elk hun eigen reden hadden om Galileo te prijzen of zich juist tegen zijn werk en aanwezigheid in het publieke domein te verzetten.

Na een korte inleiding van Post zal zij het eerste exemplaar van het boek uitreiken aan Robbert Dijkgraaf. Hierna verkennen Jeroen van Dongen en Margriet van der Heijden de rol van wetenschappelijke roem in het recentere verleden en heden: hoe ging bijvoorbeeld Stephen Hawking om met zijn bekendheid? En wie zijn vandaag de dag eigenlijk de mensen die wetenschappelijke roem kunnen maken of breken? We sluiten af met een panelgesprek en vragen uit de zaal. Het programma wordt gemodereerd door Gemma Venhuizen.

Over de sprekers

Anna-Luna Post is als wetenschapshistoricus geïnteresseerd in de vraag hoe verschillende groepen mensen met nieuwe kennis omgaan. Galileo’s Fame is de bewerking van haar proefschrift, dat ze in 2020 aan de Universiteit Utrecht verdedigde. Ze is momenteel als onderzoeker verbonden aan de Universiteit Leiden en heeft eerder in Amsterdam, Utrecht, Los Angeles, en Cambridge gewerkt.

Robbert Dijkgraaf is natuurkundige en universiteitshoogleraar Wetenschap en maatschappij in internationaal perspectief bij de Universiteit van Amsterdam. Eerder was hij directeur van het Institute for Advanced Study in Princeton en Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Jeroen van Dongen is hoogleraar Wetenschapsgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Hij publiceerde eerder over Albert Einstein en werkt nu aan een boek over Stephen Hawking en zijn onderzoek naar zwarte gaten. Hij is tevens co-directeur van het Vossius Center for the History of Humanities and Sciences.

Margriet van der Heijden is hoogleraar Wetenschapscommunicatie in de natuurkunde bij de Technische Universiteit Eindhoven. Ze is opgeleid als deeltjesfysicus en werkte eerder bij Cern en als wetenschapsredacteur bij het Parool en het NRC Handelsblad. Ze publiceerde onder andereDenken is verrukkelijk, een dubbelbiografieover Paul Ehrenfest en Tatiana Afanassjewa, en Ongekend, over vrouwelijke natuurwetenschappers die over het hoofd werden gezien. Daarnaast is ze co-editor van het boek Women in the History of Quantum Physics – Beyond Knabenphysik en leidt ze de internationale werkgroep Women in the History of Quantum Physics.

Gemma Venhuizen (moderator) is biologieredacteur en columnist bij NRC en host bij de wetenschapspodcast Onbehaarde Apen. Ze schreef diverse boeken, waaronder non-fictieboeken Hemelsleutel (Van Oorschot) en Licht – invloed op lichaam en geest (Atlas Contact) en het kinderboek Rotbeesten (Luitingh-Sijthoff). In haar werk is ze gefascineerd door de grens tussen kunst en wetenschap.

​Over de sprekers

Over de sprekers