menu

Oost versus West: percepties van ‘de Ander’ in het Europa van de 21e eeuw

Ook decennia na de val van het communisme en de Duitse eenwording bestaat nog steeds een kloof tussen Oost- en West-Europa, en tussen Oost- en West-Duitsland. Waar zit hem dat in? Historicus Beatrice de Graaf spreekt met de Duitse schrijver en publieke intellectueel Ingo Schulze over de spanningen, misverstanden en ongelijke machtsverhoudingen tussen Oost en West.

Let op: de voertaal van dit programma is Duits.

Dertig jaar na de ineenstorting van het communisme en de daaropvolgende integratie van een aantal Oost-Europese landen in de EU wordt Oost-Europa nog steeds vaak gezien als het ‘andere Europa’. Het voortbestaan van deze Oost-West kloof bepaalt ook de binnenlandse betrekkingen tussen Oost- en West-Duitsers. Decennia na de Duitse hereniging blijft de dialoog moeilijk. Negatieve emoties tegenover de westerse dominantie zoals wrok, wantrouwen, gevoelens van minderwaardigheid en achterstelling in de nieuwe deelstaten, aangeduid als de ‘Ostwind’ (Schröder, 2020), beïnvloeden en vormen wederzijdse percepties en gevoelens.

Aan de hand van de Duitse ‘casus’ bespreken Beatrice de Graaf en Ingo Schulze concepten als Ostkolonialisierung, westerse overheersingsnarratieven en oosters slachtofferschap in een breder Europees kader. Ter illustratie zal Schulze passages uit zijn werken Der Amerikaner, der den Kolumbus zuerst entdeckte en Doppelt verbunden, halb vereint. Der Beitritt der DDR zur BRD und zur Europäischen Gemeinschaft voorlezen.

Over de sprekers

Ingo Schulze is schrijver. De verschillende blinde vlekken in Duitsland en Europa staan centraal in zijn romans en verhalen. Schulze studeerde klassieke talen in Jena en werkte daarna als dramaturg bij het Landestheater Altenburg. Sinds medio jaren negentig woont en werkt hij als schrijver in Berlijn. Zijn boeken werden met verschillende prijzen onderscheiden en zijn in meer dan 30 landen verschenen.

Beatrice de Graaf studeerde Duitse taal- en letterkunde en Geschiedenis in Utrecht en Bonn. Ze is faculteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht en doet onderzoek op het gebied van veiligheid en terrorisme vanaf 1800. Haar onderzoek is gericht op de vraag hoe staten en samenlevingen proberen een hoog veiligheidsniveau te handhaven en hoe deze pogingen zich verhouden tot de kernwaarden van de democratische rechtsorde. Ze deed onder meer onderzoek in de Stasi-archieven en promoveerde in 2004 op de betrekkingen Nederland en de DDR (met haar boek Over de Muur/Über die Mauer won ze de Max van der Stoel Mensenrechtenprijs). Haar recente boek Tegen de terreur/Fighting Terror after Napoleon (Amsterdam 2018; Cambridge 2020) werd in 2022 met de Arenbergprijs voor Europese Geschiedenis in 2022 bekroond.

Gerelateerde programma’s
14 06 23
Uncommon Transitions? Memory and Forgetting between Eastern and Western Europe

Why do memories of transitions in the late 1980s and 1990s remain disconnected between Eastern and Western Europe? This NIAS talk explores the diverging interpretations and memory cultures of this turbulent time in history that have emerged in the ‘former East’ and the ‘former West’. Together with experts working on different parts of Central and Eastern Europe, we shed light on how these transitions are remembered and forgotten in the Netherlands as well as in other countries of the ‘former West’.

Datum
Woensdag 14 jun 2023 17:00 uur
Locatie
SPUI25
Aanmelden
14 04 23
Communistische gezinnen in naoorlogs Nederland
Mama las Marx

Tijdens de Koude Oorlog was de Nederlandse communistische partij een echte familieaangelegenheid en had, naar Sovjet-voorbeeld, een recept voor alle aspecten van het bestaan. Historicus Elke Weesjes interviewde jarenlang mannen en vrouwen die in naoorlogs Nederland opgroeiden in communistische gezinnen en tekende hun verhalen op in haar nieuwe boek Mama las Marx. Vanavond gaat ze over haar bevindingen in gesprek met Jos van Dijk, Marisca Milikowski en Hannah van Binsbergen.

Datum
Vrijdag 14 apr 2023 17:00 uur
Locatie
SPUI25
11 07 23
‘Strategic foresight’ building ‘strategic preparedness’ for a rapidly evolving world
Navigating the Future

In a rapidly evolving world driven by innovation, the ability to anticipate and prepare for future advancements is crucial. ‘Technological foresight’ has become paramount for policymakers as they navigate the path ahead, serving as a compass to evaluate the potential societal impacts of complex scientific and technological developments. It also aids decision-makers in gaining a more strategic understanding of the issues they must address.

Datum
Dinsdag 11 jul 2023 17:00 uur
Locatie
SPUI25
Aanmelden