Lezen voor waarden: over taal, verhalen en burgerschap in de klas
Hoe leer je jongeren om weerbare, kritische burgers te worden in een tijd van algoritmes, polarisatie en nepnieuws? En wat kan taalonderwijs daaraan bijdragen? De auteurs van Lezen voor waarden. Taal en burgerschap in de klas (red. Yra van Dijk en Marie-José Klaver) nodigen u uit voor een prikkelende avond over burgerschapsonderwijs vandaag.
De auteurs van het boek gaan in gesprek over hoe taal en literatuur leerlingen niet alleen leren communiceren, maar ook leren samenleven. Want taal is burgerschap: ze geeft woorden aan vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit – de kern van onze democratie.
Tijdens deze debatavond verkennen leraren en wetenschappers hoe verhalen leerlingen helpen zich te verplaatsen in anderen, nepnieuws te doorzien en hun eigen stem te vinden. Lezen en schrijven vormen oefenplaatsen voor kritisch denken; het vermogen om argumenten te wegen, manipulatie te herkennen en met open blik in gesprek te gaan met wie anders denkt. Hoe kun je als docent ruimte maken voor dialoog en verschil? Hoe ga je om met frictie in de klas, of met politieke spanningen? Lezen voor waarden laat zien dat literatuur, poëzie, speeches én rap niet alleen taalvaardigheid versterken, maar ook morele verbeelding stimuleren – en dat elke leerling, zoals de auteurs schrijven, ‘een nieuw begin’ is.
Over de sprekers
Yra van Dijk is letterkundige, en onderzoeker aan de faculteit Educatie van de Hogeschool Leiden. Na haar UvA-promotie (Leegte die ademt. Het typografisch wit in de poëzie) publiceerde ze onder andere over literair engagement en over culturele herinnering van oorlog en trauma. In 2018 verscheen haar monografie over het werk van Arnon Grunberg: Afgrond zonder vangnet. Zij geeft al jaren college over ethiek en over literatuur en burgerschap in de klas.
Gaston Franssen is hoogleraar Nederlandse letterkunde en intermedialiteit aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doet onderzoek op het snijvlak van de letterkunde, de cultuursociologie en mediastudies, waarbij hij speciaal geïnteresseerd is in de invloed van mediatechnologische en -ideologische ontwikkelingen op vormen van schrijverschap, literaire creativiteit en leesculturen.
Lars Kloet voltooide de researchmaster neerlandistiek aan de Universiteit Utrecht en haalde daar vervolgens zijn eerstegraads lesbevoegdheid. Hij werkt als docent Nederlands op het Minkema College in Woerden. Naast zijn lessen Nederlands ontwikkelde en gaf hij enkele vakoverstijgende modules over burgerschapsthema’s. Verder geeft hij mede vorm aan het burgerschapsbeleid van zijn school.
Saranne Schümers is Teacher in Residence aan de Radboud Universiteit, docent Nederlands aan het Elzendaalcollege, promovenda en muzikant. Zij houdt zich momenteel bezig met burgerschapsonderwijs binnen het schoolvak Nederlands, met nadruk op het leerlingperspectief. Met een NWO-lerarenbeurs doet zij promotieonderzoek naar de manier waarop je poëzie in kunt zetten in de klas om leerlingen met elkaar te laten praten over gepolariseerde thema’s.