Boekpresentatie Animals in Dutch Travel Writing, 1800-Present

Reizen met de dieren

In vrijwel alle reisverhalen komen dieren voor: van vervoersmiddel of metgezel, tot voedsel of hinderlijke plaag. Er is nog nauwelijks wetenschappelijke aandacht geweest voor de beschrijving van deze dieren in reisliteratuur. In de bundel die vandaag gepresenteerd wordt, analyseren wetenschappers uit binnen- en buitenland de rol die dieren spelen in de Nederlandse reisliteratuur van 1800 tot heden.

Onderzoek naar reisliteratuur heeft zich vooralsnog voornamelijk gericht op de ervaringen van de reizigers met de onbekende omgeving of in het contact met andere culturen. De verbeelding daarvan wordt in het vakgebied van de Travel Writing Studies traditioneel kritisch beschouwd, met oog voor koloniale typeringen en strategieën. Enerzijds is dat logisch, omdat het sociale contact zo’n genrebepalend kenmerk voor reisliteratuur is. Anderzijds is het beperkend: er is daardoor bijvoorbeeld nog weinig aandacht geweest voor de relatie tussen de reiziger en de andere levende wezens die hij of zij ontmoet. Niet-menselijke dieren komen echter in allerlei rollen voor.

Soms zijn ze de reden voor het ondernemen van de reis, zoals in wetenschappelijke expedities of verkenningen van de exotische fauna, en worden ze als souvenirs meegenomen naar huis. In andere reizen, en de verhalen erover, spelen ze slechts een rol in de marge, vaak omdat hun aanwezigheid zo vanzelfsprekend is. In de bundel die gepresenteerd wordt, zijn al deze typen en soorten geanalyseerd in een selectie Nederlandse reisverhalen van 1800 tot heden. Wat betekenen bepaalde representaties voor onze werkelijke opvatting van mens-dierrelaties, ons reisgedrag en de effecten daarvan op dieren?

Over de sprekers

Rick Honings is neerlandicus, Scaliger Hoogleraar Bijzondere Collecties aan de Universiteit Leiden en specialist in de negentiende eeuwse Nederlandse en Nederlands-Indische literatuur. In 2018 publiceerde hij Star Authors in the Age of Romanticism: Literary Celebrity in the Netherlands, de internationale versie van zijn monografie De dichter als idool: literaire roem in de negentiende eeuw (2016). Momenteel werkt hij met een team aan het NWO Vidi-project Voicing the Colony: Travelers in the Dutch East Indies, 1800-1945.

Esther Op de Beek is universitair docent Moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Leiden. Ze publiceert over de literaire kritiek en het Nederlandse literaire bedrijf en over moderne Nederlandse (reis)literatuur, specifiek over de verbeelding van de geluksopvattingen daarin. Ze is redactielid van het wetenschappelijk tijdschrift Nederlandse letterkunde en verzorgde Cees Nooteboom. Aveue – 15 jaar wereldliteratuur(2013) en, samen met Jos Muijres, Op de hielen: Opstellen over recente Nederlandse en Vlaamse literatuur (2014).

Johannes Müller is universitair docent Duitse letterkunde en Literatuurwetenschap aan de Universiteit Leiden. Zijn onderzoek richt zich op migratie, globale connecties en informatieoverdracht in de vroegmoderne wereld. Tot zijn publicaties behoren: Exile Memories and the Dutch Revolt (2016), Memory before Modernity (co-edited 2013), naast artikelen in Modern Language Review, German History, German Studies Review, German Quarterly, Diasporas, en andere tijdschriften.

Frederieke Schouten studeerde diergeneeskunde aan de Universiteit Utrecht. Ze werkte een aantal jaren als veearts in de intensieve veehouderij. Momenteel is zij directeur van dierenrechtorganisaties Varkens in Nood en Dier&Recht – Advocaat van de dieren.

Claudia Zeller studeerde Nederlandse literatuur en Cultural Studies aan de Universiteit van Amsterdam. Ook werkte zij aan de universiteiten van Wenen, Utrecht en de Sorbonne Universiteit. In 2022 verdedigde ze haar promotieonderzoek over bureaucratie als epistemisch motief in de Nederlandse literatuur in de vroege twintigste eeuw. Tot haar recente publicaties behoren artikelen over het ecocriticim en het antropoceen in recente Nederlandse poezie en het gebruik van Russische pseudoniemen door auteurs begin van de twintigste eeuw.

Gerelateerde programma’s
16 10 23
De uitgewiste horizon: Europa’s obsessie met cultureel verval 1835-1914

In zijn nieuwe cultuurgeschiedenis De uitgewiste horizon toont historicus Cor Hermans hoe de grootste denkers en schrijvers van de negentiende eeuw bevangen raakten door het schrikbeeld van het naderende verval van de Europese cultuur. Samen met historici en literatoren Guido van Hengel en Eva Peek verkent Hermans de obsessie met cultureel en psychisch verval die zich aftekent in het werk van onder anderen Baudelaire, Tsjechov, Wagner, Nietzsche, Ibsen, Kierkegaard, Flaubert, Freud, Toergenjev en Dostojevski.

Datum
Maandag 16 okt 2023 20:00 uur
Locatie
SPUI25
14 12 23
Uit de schatkamer van Johan Polak
Op weg naar het einde van Gerard Reve

Ter gelegenheid van de honderdste geboortedag van Gerard Reve verschijnt een facsimile-uitgave van de handschriften van zijn brievenboek Op weg naar het einde, die zich bevinden in het archief van de gerenommeerde Amsterdamse uitgever en boekhandelaar Johan Polak. Kenners en liefhebbers gaan in gesprek over onder meer de totstandkoming van deze editie, het archief van Polak en het belang van Reve voor de huidige generatie lezers en letterkundigen.

Datum
Donderdag 14 dec 2023 20:00 uur
Locatie
SPUI25
18 03 24
Osamu Dazai: een leven vol schaamte

De Japanse schrijver Osamu Dazai schreef een van Japans bestverkochte boeken allertijden: Als mens mislukt. Deze semi-autobiografische roman verscheen in Japan in 1948, enkele maanden voordat Dazai een eind aan zijn leven maakte. Lisanne Snelders gaat over dit bijzondere boek in gesprek met Ellen Deckwitz en Dazai-vertaler Luk Van Haute.

Datum
Maandag 18 mrt 2024 17:00 uur
Locatie
SPUI25