Naar een nieuw materialisme

Hechten aan dingen

Moeten we ons hechten aan dingen? In de geschiedenis van de mensheid zijn zij steeds belangrijker geworden. Van de scherpe steen, via de ploeg, schoenen en wasmachine, zijn we inmiddels bij de smartphone beland. Hoe om te gaan met dingen nu er zo ongelooflijk veel van zijn en we hun impact op onze leefomgeving leren begrijpen?

Dankzij de dingen zijn we nu waar we zijn – inclusief onaangename verrassingen zoals de opwarming van de atmosfeer, overvolle huizen en problemen bij afvalverwerking. Dingen spelen een prominente rol in zorgen over de toekomst van onze planeet. In zijn nieuwe boek Het leven van dingen onderzoekt Warna Oosterbaan onze omgang met de dingen om ons heen en pleit ervoor hun de aandacht te geven die ze verdienen. Onder leiding van filosoof Pieter Hoexum gaat Oosterbaan in gesprek met onder anderen antropoloog Irene Stengs over onze omgang met dingen. Wat zou een nieuw materialisme kunnen behelzen, wat betekent het om te hechten aan dingen? Met een essayistisch intermezzo van filosoof Lisa Doeland.

Over de sprekers

Warna Oosterbaan is journalist en socioloog en promoveerde op een proefschrift over kunstpolitiek. Hij schrijft onder meer voor NRC Handelsblad, en was van 2002 tot 2008 bijzonder hoogleraar Journalistiek en Samenleving aan de Erasmusuniversiteit. Oosterbaan publiceerde een achttal boeken.

Irene Stengs is cultureel antropoloog en als senior onderzoeker etnologie werkzaam bij het Meertens Instituut (KNAW). Sinds 2017 is zij als bijzonder hoogleraar verbonden aan de Vrije Universiteit.

Lisa Doeland is filosoof. Ze schrijft, geeft les en doet promotieonderzoek naar de ontologie van afval. Op het moment werkt ze aan een boek waarin ze de gevaarlijke fantasieën van de (eco)moderne mens onder de loep neemt, zoals recycling zonder restjes.

Pieter Hoexum (moderator) hecht zich gemakkelijk en snel aan dingen en plekken, zonder dat hij precies kan zeggen wat hechten is. Hij blijft er door gefascineerd, vooral ook omdat hij ondanks zijn altijd weer opspelende heimwee steeds weer verhuist. Daarover schreef hij tot nu toe twee boeken: Kleine filosofie van het rijtjeshuis en Thuis. Filosofische verkenningen van het alledaagse. Hij schrijft momenteel aan een derde boek hierover, met de werktitel Onderweg.

Gerelateerde programma’s
20 01 26
Waar verzet begint

De klimaatramp is de grootste ramp van onze tijd, en van de jaren die voor ons liggen. Dat vraagt om actie. Maar wat voor actie precies? En wat zou ons daartoe kunnen bewegen? Filosoof, schrijver en theatermaker Roel Meijvis stelt dat we te rade kunnen gaan bij existentialisten als Simone De Beauvoir, Albert Camus en Jean-Paul Sartre. 

Datum
Dinsdag 20 jan 2026 20:00 uur
Locatie
SPUI25
04 09 25
Over de aantrekkingskracht van een Europese klassieker
De avonturen van Telemachus

Stendhal bewonderde zijn stijl en James Joyce liet zich erdoor inspireren: De avonturen van Telemachus van Francois Fénelon (1651-1715). In Nederland lijkt dit boek grotendeels in de vergetelheid geraakt, terwijl deze Europese klassieker uit 1699 binnen enkele jaren na verschijning in vele talenedities verscheen. In de achttiende en negentiende eeuw was het – op de Bijbel na – zelfs het vaakst herdrukte boek in Europa. Wat was en is de aantrekkingskracht van dit werk?

Datum
Donderdag 4 sep 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
24 06 25
De toekomst van gevangenschap

Gevangenisstraf zet mensen buiten de samenleving. In veel gevallen versterkt dit bestaande problemen, zoals kansenongelijkheid, en belemmert het de terugkeer van veroordeelden naar de samenleving. Dat zorgt voor hoge recidivecijfers. In dit programma onderzoeken we de toekomst van gevangenschap.  

Datum
Dinsdag 24 jun 2025 17:00 uur
Locatie
SPUI25