Een vergeten (kunst)geschiedenis met Volendam als stralend middelpunt

De ontdekking van Holland

Rond 1900 was Volendam een bruisende, internationale kunstenaarskolonie. Jan Brokken wekt deze onderbelichte episode uit de Nederlandse (kunst)geschiedenis in zijn nieuwe boek De ontdekking van Holland tot leven.

Achter de eenvoudige witte vitrages van het Volendamse Hotel Spaander ligt de kiem van een cruciale periode in de Nederlandse kunstgeschiedenis. De gastvrijheid van uitbaters Leendert en Aaltje Spaander, de levendige avonden en de ateliers op de begane grond bleken vanaf 1881 een magneet voor groten getale kunstenaars. Uit de hele wereld kwamen ze naar Volendam: ruim 1400 schilders, onder wie zo’n 200 vrouwen.

Wat ze aan de Zuiderzee ontdekten waren de typisch Hollandse luchten en het destijds al beroemde Hollandse licht, maar ook verdraagzaamheid en openheid. Toch bleef Spaander als kunstenaarskolonie relatief onbekend, ondanks grote namen als Pierre-Auguste Renoir, de componisten Grieg en Ravel en schrijver Marcel Proust.

Tijdens deze boekpresentatie van De ontdekking van Holland gaat Jan Brokken met redacteur Barend van der Have in gesprek over deze bijzonder vruchtbare artistieke periode in de Hollandse geschiedenis. Uitgever non-fictie Marcella van der Kruk verzorgt de inleiding.

Over de sprekers

Jan Brokken is schrijver van romans, reisverhalen en literaire non-fictie. Ook internationaal verwierf hij faam, met onder meer De blinde passagiers, Mijn kleine waanzin, Baltische zielen, In het huis van de dichter, De vergelding, De kozakkentuin, De rechtvaardigen, Stedevaart en De tuinen van Buitenzorg. Zijn werk is in 24 talen vertaald, onder meer in het Engels, Frans, Duits, Italiaans, Russisch, Chinees, Tsjechisch, Portugees en Spaans. In 2023 werd hem de Gouden Ganzenveer uitgereikt, voor zijn grote bijdrage aan het geschreven woord in de Nederlandse taal.

Barend van der Have is redacteur non fictie bij Atlas Contact. Hij studeerde geschiedenis in Groningen. Als redacteur houdt hij zich bezig met geschiedenis, politiek en cultuur.

Marcella van der Kruk studeerde Culturele Antropologie en Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Sinds 2015 werkt ze bij uitgeverij Atlas Contact, eerst als redacteur en nu als uitgever non-fictie.

Gerelateerde programma’s
02 02 26
How the Human Voice has Shaped History
From Breath to Body Politics

Why do we like listening to some people more than others? In a world suffused by speech – of politicians, influencers, salespeople and pundits alike – that question seems more relevant than ever. Join us for a panel conversation on how the power of a ‘good voice’ has been shaped and re-shaped in the last two centuries.

Datum
Maandag 2 feb 2026 20:00 uur
Locatie
SPUI25
11 09 25
Een fotografisch project over schaamte, identiteit en herinnering
Es gibt keine Sahne es gibt Krieg

In haar nieuwe project onderzoekt fotograaf Annaleen Louwes de erfenis van haar Duitse moeder, gevormd door de nasleep van de Tweede Wereldoorlog. Via beeld, audio en archiefmateriaal vervaagt de grens tussen herinnering en werkelijkheid. Hoe werkt collectieve schaamte door in een volgende generatie? Tijdens dit programma wordt die vraag in verschillende gesproken en muzikale bijdragen verder verkend.  

*Dit programma is volgeboekt, je kunt online meekijken met de livestream*

Datum
Donderdag 11 sep 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
26 06 25
Naar een nieuw publiek debat
Stijl als antwoord (uitgesteld)

Het publieke debat is compleet stijlloos geworden, stelt Jonasz Dekkers in zijn nieuwe boek. Hij laat zien dat stijl, hoewel ogenschijnlijk ongrijpbaar, een diepgaand filosofisch concept is dat een cruciale rol speelt in iedere samenleving. Het is de lijm tussen vervreemde individuen in een geatomiseerde maatschappij. 

Datum
Donderdag 26 jun 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25