Een vergeten (kunst)geschiedenis met Volendam als stralend middelpunt

De ontdekking van Holland

Rond 1900 was Volendam een bruisende, internationale kunstenaarskolonie. Jan Brokken wekt deze onderbelichte episode uit de Nederlandse (kunst)geschiedenis in zijn nieuwe boek De ontdekking van Holland tot leven.

Achter de eenvoudige witte vitrages van het Volendamse Hotel Spaander ligt de kiem van een cruciale periode in de Nederlandse kunstgeschiedenis. De gastvrijheid van uitbaters Leendert en Aaltje Spaander, de levendige avonden en de ateliers op de begane grond bleken vanaf 1881 een magneet voor groten getale kunstenaars. Uit de hele wereld kwamen ze naar Volendam: ruim 1400 schilders, onder wie zo’n 200 vrouwen.

Wat ze aan de Zuiderzee ontdekten waren de typisch Hollandse luchten en het destijds al beroemde Hollandse licht, maar ook verdraagzaamheid en openheid. Toch bleef Spaander als kunstenaarskolonie relatief onbekend, ondanks grote namen als Pierre-Auguste Renoir, de componisten Grieg en Ravel en schrijver Marcel Proust.

Tijdens deze boekpresentatie van De ontdekking van Holland gaat Jan Brokken met redacteur Barend van der Have in gesprek over deze bijzonder vruchtbare artistieke periode in de Hollandse geschiedenis. Uitgever non-fictie Marcella van der Kruk verzorgt de inleiding.

Over de sprekers

Jan Brokken is schrijver van romans, reisverhalen en literaire non-fictie. Ook internationaal verwierf hij faam, met onder meer De blinde passagiers, Mijn kleine waanzin, Baltische zielen, In het huis van de dichter, De vergelding, De kozakkentuin, De rechtvaardigen, Stedevaart en De tuinen van Buitenzorg. Zijn werk is in 24 talen vertaald, onder meer in het Engels, Frans, Duits, Italiaans, Russisch, Chinees, Tsjechisch, Portugees en Spaans. In 2023 werd hem de Gouden Ganzenveer uitgereikt, voor zijn grote bijdrage aan het geschreven woord in de Nederlandse taal.

Barend van der Have is redacteur non fictie bij Atlas Contact. Hij studeerde geschiedenis in Groningen. Als redacteur houdt hij zich bezig met geschiedenis, politiek en cultuur.

Marcella van der Kruk studeerde Culturele Antropologie en Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Sinds 2015 werkt ze bij uitgeverij Atlas Contact, eerst als redacteur en nu als uitgever non-fictie.

Gerelateerde programma’s
03 02 26
Charley Toorop, een schildersleven

‘Een creatieve vrouw kan niet getrouwd zijn’, vond Charley Toorop. Als ze aan haar schilderijen werkte, ging ze daar volkomen in op. In de biografie Charley Toorop, een schildersleven vertelt Wessel Krul op meeslepende wijze hoe Toorop haar veeleisende kunstenaarschap trachtte te verzoenen met haar even intense privéleven. Ze was moeder van drie kinderen, had door de jaren heen een reeks hartstochtelijke affaires en was bevriend met sleutelfiguren uit de kunst en literatuur – van Ter Braak, Marsman en Slauerhoff tot Mondriaan en Roland Holst.

Datum
Dinsdag 3 feb 2026 20:00 uur
Locatie
SPUI25
24 09 25
Verzetsvrouwen vlak na de oorlog

De afgelopen jaren is er meer en meer aandacht gekomen voor de rol van vrouwen in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maar hoe verging het hen in de periode daarna? Op deze avond lichten toonaangevende historici toe wat er met deze vrouwen gebeurde na 5 mei 1945.

Datum
Woensdag 24 sep 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25
30 06 25
Waarom meer verdeeldheid leidt tot minder welvaart voor (bijna) iedereen
De prijs van ophef

Ophef zaait twijfel en leidt onze aandacht af van waar het écht over zou moeten gaan, en als strategie vergroot het ongelijkheid. Waarom lijkt het zo moeilijk om de welvaart eerlijk te verdelen, en hoe kan dit beter? Daarover spreken we naar aanleiding van de publicatie van zijn nieuwe boek De prijs van ophef met bestuurskundige en bestsellerauteur Hendrik Noten. 

Datum
Maandag 30 jun 2025 20:00 uur
Locatie
SPUI25