Mens, mythe en muziek

Waarom grijpen zoveel componisten terug op de Griekse mythologie? Bij onder meer Claudio Monteverdi en Louis Andriessen horen we figuren als Orpheus en Ariadne voorbijkomen. Tijdens dit symposium buigen academici zich over deze bijzondere geluiden uit de westerse muziekgeschiedenis.

In januari 2020 speelt het Koninklijk Concertgebouw Orkest drie programma’s waarin de Griekse mythologie centraal staat. In een zestal korte lezingen schijnen onderzoekers met diverse achtergronden hun licht over enkele stukken die bij het KCO op de lessenaar staan, zoals Prometheus van Aleksandr Skrjabin, Oedipus van Igor Stravinsky en Alceste van Christoph Willibald Gluck. Verder wordt er aandacht besteed aan het ontstaan van de operatraditie rond 1600 en aan de vertolking van Medea door Maria Callas. Twee musici uit het KCO spelen stukken voor harp en fluit van onder anderen Claude Debussy en Witold Lutoslawski. Ook vindt er een gesprek plaats met de ontwerpster van het lichtorgel dat een rol speelt in Skrjabins Prometheus.

Over de sprekers

Lucinda Dirven is kunst- en godsdiensthistoricus, gespecialiseerd in de religie van het Romeinse Nabije Oosten en als onderzoekster verbonden aan de afdeling geschiedenis van de Universiteit van Amsterdam. Ze verzorgde hier lange tijd colleges over de rol van klassieke mythen in tekst en beeld in heden en verleden.

Piet Gerbrandy is classicus, essayist en dichter. Hij doceert Klassiek en Middeleeuws-Latijn aan de Universiteit van Amsterdam en maakt deel uit van de redactie van De Gids.

Sabine Lichtenstein werkte als muziekcriticus, redacteur en voor enkele orkesten alvorens bijna dertig jaar als musicoloog te zijn verbonden aan de vakgroep Muziekwetenschap van de Universiteit van Amsterdam. Ze specialiseerde zich onder andere in multimedialiteit, waaronder opera. Ze voerde de redactie van en droeg bij aan “Music’s Obedient Daughter”: the Opera Libretto from Source to Score (Rodopi Amsterdam, New York, 2014).

Emilie van Opstall is universitair docent klassiek Grieks aan de Vrije Universiteit. Zij doet onderzoek naar laatantieke en Byzantijnse poëzie. Daarnaast is zij geïnteresseerd in de receptie van klassieke thema’s in latere tijden, en in de bijdrage die de klassieken kunnen leveren aan eigentijdse vraagstukken.

David Rijser doceert klassieke talen en cultuurgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en is bijzonder hoogleraar Antiekenrecepties aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij geeft jaarlijks colleges muziekgeschiedenis aan het Conservatorium in Utrecht. Zijn Een telkens nieuwe oudheid verschijnt in 2020 in een Engelse versie.

Philip Westbroek studeerde Theologie, Klassieke en Slavische Talen aan de UvA en in Sint-Petersburg. Hij is gepromoveerd op de invloed van de theateropvattingen van Wagner en Nietzsche op het Russische symbolisme. Zijn onderzoek en onderwijs concentreert zich op de raakvlakken van literatuur, filosofie en theater.

Anna Gawboy is professor muziekwetenschap aan de Ohio State University (USA). Sinds 2010 werkt ze samen met lichtontwerper Justin Townsend voor het realiseren van de lichteffecten bij Scriabins Prométée. Ze is hier speciaal voor de uitvoering van dit werk door het Koninklijk Concertgebouworkest.